Nadciśnienie

Nadciśnienie tętnicze zdobyło sobie miano „cichego mordercy” w zakresie chorób układu krążenia, ponieważ nadciśnienie tętnicze pierwotne może nawet przez długi czas przebiegać bez objawów klinicznych i chory może nie od­czuwać dolegliwości. Dopiero wystąpienie udaru mózgu czy zawału serca – ciężkich powikłań związanych z nadciśnieniem – bywa pierwszym objawem tej choroby. Nadciśnienie tętnicze jest przewle­kłą, wymagającą długotrwałego leczenia, chorobą układu krążenia, w której dochodzi do trwałego pod­wyższenia ciśnienia w naczyniach tętniczych całego organizmu. Nad­ciśnienie tętnicze stwierdza się u ponad 30% Polaków. Wielu pacjentów nie wie o swojej cho­robie lub leczy ją w sposób niewystarczający. Bardzo często nie odczuwa się pod­wyższonego ciśnienia tętniczego i na ogół odkrywa się je przypadkowo. Nadciśnie­nie nie leczone przez lata doprowadza do uszkodzenia serca i naczyń krwionośnych, udaru mózgu i niewydolności serca. U chorych z nadciśnieniem większe jest też ryzyko wystąpienia zawału mięśnia sercowego i niewydolności nerek. Dzięki właściwemu leczeniu można uniknąć po­wikłań nadciśnienia tętniczego.

W spoczynku ciśnienie tętnicze skurczo­we u dorosłego kształtuje się na poziomie poniżej 140 mm Hg, ciśnienie rozkurczowe natomiast poniżej 90 mm Hg. Jeżeli ciśnienie skurczowe wynosi 140 mm Hg lub więcej, zaś rozkurczowe 90 mm Hg lub powyżej, mówimy o nadci­śnieniu. Do rozpoznania nadciśnienia tętniczego wystarczy zatem, gdy jedna z tych wartości jest podwyższona. W przypadku gdy nadciśnieniu towarzyszą cukrzyca lub choroby nerek, to podawanie leków rozpoczynamy nawet przy wartościach przekraczających 130/85 mm Hg. Chorych z nadciśnieniem tętniczym można ogólnie podzielić na dwie grupy. Do pierwszej grupy należą chorzy, u których przyczyna nadciśnienia mimo wielkiego postępu pozostaje wciąż nie w pełni wyjaśniona. Są to chorzy z nad­ciśnieniem pierwotnym (samoistnym). Stanowią oni około 95% ogólnej populacji chorych z nadciśnieniem tętniczym. Drugą grupę stanowią chorzy z nadci­śnieniem wtórnym (objawowym). Nadciśnienie tętnicze wywołane jest u nich chorobami nerek, niektórych gruczołów wewnętrznego wydzielania, a także wa­dami rozwojowymi dużych tętnic. Liczne obserwacje wskazują też na związek obturacyjnego bezdechu podczas snu z nadci­śnieniem tętniczym. Szczególne znaczenie ma wykrycie nadciśnienia tętniczego z po­tencjalnie usuwalną przyczyną. Wymienić tu należy przede wszystkim nadciśnienie naczyniowo-nerkowe – najczęstszą postać nadciśnienia wtórnego, guz chromochłonny nadnerczy, zespół Cushinga. U tych chorych ustalenie prawidłowego rozpo­znania i wdrożenie właściwego leczenia stwarza szansę uzyskania normalizacji ciśnienia krwi.